Tratto da: Sardinna, ANNU I – N° 3 - Nadale 2002 - Abrile 2003
Andria Parodi, «Abacada»
«Andria Parodi, cun custu triballu, est resessidu finamentas a criare calchi cosa de bonu in su campu de sa "word-music" pustis chi in su 1997 aiat lassadu sos Tazenda pro si che ponner a cantare a sa sola»
de BEPPE CORONGIU
Cun custu discu su cantante de Purtu Turres chircat de intrare in su cunzadu de sos artistas nòdidos e de importu pro s'istorìa de sa musica sarda. Est un'òbera de iscurtare bene, mancari unu manizu tropu refinadu apat leadu ispontaneidade, ritmu e bellesa a sos "petzos" prus deghiles.
Parodi est depidore a tres mannos. Miale Piu Ledda pro sas paragulas chi l'at fatu chi dan fortilesa e fungudidade a sos testos. Frantziscu Sotgiu chi at manizadu cun arte sas musicas, e Elene Ledda chi, in annos de traballu, l'at abertu s'andala in su terrinu de sa world music de calidade.
Sa musica sarda est unu mundu mannu e chi cheret connotu bene antis de nde faeddare. E nois chircamus de si mover cun passientzia meledende a sos pessamentos bonos e a su mezoru de sas artes de su populu nostru. A su nessi bi proamus. Cun segurìa perou podimus narrer chi semus bidende chi sun nàschidas fileras de interessu pro paros de musicas diferentes chi an a cumone duas cosas: sa limba sarda e s'impitu de temas e ainas musicales antigas. Totu manizadu in sa criassione moderna. B'at grados diferentes de calidade, sende chi est meda sa zente apassionada chi iscriet, e podimus duncas faeddare de unu movimentu "de massa" pro sa musica sarda. No semper b'at cussentzia de su chi sì faghet, ma diat bastare atzigu de traballu pro nde fagher una chistione de interessu politicu puru. Est comente chi bi siat una "retza", o rete, de pessones, sotzios, sotziedades, oberadores chi no isetan àteru de esser "coordinados" in d'unu prozetu prus mannu.
Andamus dae su grupu o su coro de sa bidda, intro totu unu pigare e falare in calidades e zeneres diferentes, a sos mastros mannos chi resessen a nde bogare a campu oberas de importu. Sos zeneres chi benin a conca corno dian esser custos: folclore e tradissiones populares, cantu a tenore, polifonia in sardu, musica pop in sardu, etno-rock, worldmusic. A sos cales podimus annangher sas misculantzias intro sa musica classica o su jazz cun sa musica chi naramus, pro fagher in presse, "emica", chi puru est una paragula chi no nos praghet meda. In su terrinu de sa "world-music" (chi diat esser una musica de nivellu artu manizada e torrada a iscrier movende dae temas antigos pro lòmper a una criassione noa e moderma chi potzat agradire a totu su mundu) arnus tentu su praghere in custas dies de iscurtare s'urtimu discu de Andria Parodi, ex de sos Tazenda, "Abacada " (11 cantzones, prodotu dae World Connection e Vandlee 99 cun s'azudu de sa Rezione Autonoma Sarda, Assessoradu a su Turismu).
Est un'òbera galana chi torrat su cuntentu e su chi impromittit in su titulu. In sardu antigu (ma antigu meda), in fatis, "Abacada" diat cherrer narrer "calma", "tranchillidade", "sentidu chietu", e sos sentimentos chi su discu istrinat a chic l'iscurtat sun propiu cussos de unu pasu de sas tribulias fitianas. Andria Parodi, cun custu triballu, est resessidu finamentas a criare calchi cosa de bonu in su campu de sa "world-musie " pustis chi in su 1997 aiat lassadu sos Tazenda pro si che ponner a cantare a sa sola.
Tando, in su grupu chi l'at fatu connoscher a totu sa Sardigna e a totu s'Italia, si fit intregadu paris cun sos àteros a su pop in sardu, o si a calencunu agradat de prus, a s'etno-rock. E podimus narrer, a su mancu dae su parrer nostru umile de amantiosos de musica e limba sarda, chi calchi resurtadu l'aian cumpridu puru. Ma a pustis de cussa isperierazia ride bennida sa furriada cara a su mundu de sa "world-music" cun su pentzu, chi est fundadu puru, chi sa boghe chi Parodi at, esseret unu fundamentu bonu pro criare calchi de bonu in cussu campu. Cun "Abacada" Parodi at giumpadu sa làcana chi pratzit su tinu bonu dae sas fainas fatas e at postu sos pees cun deretu in sa terra nòdida de sos mannos. Como est a b'addurare in cue! A sa segura podimus narrer chi Parodi est depidore a àteros duos pessonazos de sa musica sarda. “In primis” a sa manu lebia de su mastru de sas paragulas Miale Piu Ledda (chi est paris cun Paulu Pillonca umi de sos iscrianos de testos pro sa musica prus bonos de Sardigna) chi at dadu a su faeddu de sas cantzones unti sinzale de arte sua chi si connoschet deretu. Sa de duos a Elene Ledda, chi cantant in d'unu ballu, e chi ai apertu in sos annos passados da zenna a custu zenere musicale e chi, corno puru, abarrat comente una lughe chi lampizan a su nessi pro sa 'ida de sos omines notos.
Bastu ammentare sos discos bessidos calchi annu a como comente "Incanti o "Mare Mannu" pro cumprender chi Parodi at sighidu unu sulcu ghettadu bene meda in d'unti terrinu chi tando fit prus pagu saliosu. Su progetu de Parodi est azudadu, po donzi bonu contu, dae una cumparticula nòdida de artista e si ch'irrichit cun misciaduras musicales chi lòmpen dae totas sas cussorzas de su Mediterraneu. Sa boghe de su cantadore de Purtu Turres est, comente l'at iscrita Piu Ledda, "Soneanima" (sonu de anima), capassa de nde collire calesisiat tonu artu o bassu e de nde bogare a campu un'armonia e unu tratu de cantatore sardu ma a su matessi tempus mondiale. «Abacada - si leghet in su situ internet de Parodi, (www.andreaparodi.it) - diat cherrer esser unu "manifestu musicale" chi naschet dae s'idea chi cussorzas medas de su "Sud" de su mundu an unu sentidu cumune e chi sa musica sarda potzat faeddare cun totas sas àteras». Frantziscu Sotgiu est su chi at fatu sos arrangiamentos impitende pro su manizu sas àinas musicales de sa tradizione sarda puru: launeddas, benas, sulitu, tumborro, tumbarinu de Gavoi e àteros.
B'at perou àinas de àteras natziones: su jambé e su darbuka (africa) e su sitar e sas tablas. Ponende a banda Sotgiu chi in prus de fagher sos arrangiamentos ai sonadu bateria, percussiones e violinu b'at àteros nòmenes de importu: Bainzu Murgia (àinas de musica tradizionale, launeddas, sax sopranu, boghe ‘e bassu), Bebo Ferra (chitarra), Gemilianu Cabras (violoncellu, bassu), Alessandru Fontoni (contrabassu), Monica Mureddu e Rossela Faà (boghes), Mauru Palmas (mandola), Alessandro Simonetto (bouzuki), Arnaldo Vacca (camorra, kraqueb, tar daf, kanjira), Bruno Cammedda (fisarmonica), Piero Marras (boghe), Laurent Digbeu (ghitarra), Jacob De Mel (percussiones). In prus in su discu b'est su quartetto pugliesu de sas 'Tarualla" chi cantan misculende sa taranta a su ballu sardu cun resurtados praghiles pro s'origra.
Intro sas cantzones prus bellas podimus sinnalare "Abacada" chi est su simbulu de totu s'òbera. Amus nadu chi cheret narrer "paghe e tranchillidade", ma podimus galu narrer chi est s'ischema de sos berbos de sas maias puru e de poesias medas (A, B, C, D). Ma in Sardigna, terra aberta a sos mares, b'at semper apidu s'iscambiu cun àteras culturas e duncas, a banda sas melodias sardassardas ("Inghirios", "Efix", "Stabat e "Astrolicamus") bi sun ateros temas musicales. Sa matessi "Abacada " chi est bogada a craru dac una melodia grega, 'Pandela " chi est unu tema musicale chi bessit dae su Burkina Faso e "Camineras " chi naschit dae una dansa berbera.
A sa congruida: unu discu seguramente de iscurtare, mancari unu manizu tropu refinadu apat leadu ispontaneidade, ritmu e bellesa a sos "petzos" prus deghiles.