PDA

Visualizza Versione Completa : Como est ora de irjunghere



Su Componidori
02-08-06, 13:26
Ma su Partidu at radichinas anticas meda

Como est ora de irjunghere

A s'attera pesada ja torramus a su contu a puntoriu in manu


de MICHELI COLUMBU


E comente diet esser a cominzare dae su Settanta (1970) unu contu chi at radichinas prus anticas meda, nessi una vintena de annos o vintichimbe puru!

Est prezisu, dia narrer, de amentare chi pacu a pusti s'istrumpada 'e su Duce ("su biadu 'e s'ispčrdiu", li nabamus tando cun respettu po brulla), in su mese de capidanni s'abbivat su Partidu sardu cun ņmines de su Vinti, comente a Giovanni Battista Puggioni, Salvatore Sale, Bartolomeo Sotgiu, Pietro Mastino e Luigi Oggiano, Giovanni Battista Melis e ąteros ąteros ąteros.

Su primu Cungressu (1944), in Macumele cumente a s'urtimu (1925), sos chi no ischiabamus nudda de cungressos sardistas iscurtabamos discursos potentes che rivos undaos, a bucca aperta e chene mancu alidare pro s'ispantu, sa maraviza. Perņ unu puntu in sa mente nostra fit frimu mancari esseremus innorantes: s'amistade politica cun zente istimada, puru chi siat istranza est cosa bona, perņ arguai de ponner sos benes a cumone, ca oramai est cosa intesa e iscramentada: in casu 'e malasorte e de bisonzu, s'istranzu si ponet in sarvu e sos dannos a su sardu.

Como, bastu, frades caros, cussu est unu jocu de timer che focu!

E gai, cando Francesco Fancello, bčnniu a posta dae Roma a cussu congresso de su '44, nos at toccau su coro in chirca de che ponner su Partidu sardu in intro de su Partidu italianu de azione, chi nos piachiat a machiore po sos intellettuales famaos chi l'aian formau, sos sardisteddos de nudda, l'amus nau chi nono votandeli contra cun dolore.

S'annu in Macumele Lussu no fit presente, ma Lussu fit Lussu e a li votare contra, belle po su propriu motivu in Callari su 1948, fit unu prantu, una passione de non credere e de non bajulare.

Lassare su Partidu o dassare a Lussu fit cosa 'e pranghere. E pranghende semus abbarraos in mesu de una gherra tra frades offesos e addolios.

Male nd'est torratu a Lussu, un'ņmine, uu sardu, chi un'ąteru che a issu forzis in s'istoria non b'est, si in su contu li ponimus totu: sa mente, su corazu e sa fortuna in gherra, sa frimesa e s’onestade rara de su politicu, s'iscrittura che un'ispada, ma semper ricca e zeniosa.

Male nd'est torrau, prus e prus, a sos sardistas, mescamente unos cantos annos a pustis, cando su Partidu, prima carculau de populu e de cumbattentes chi aģan azudau meda in su cambiare s'Italia centralista in d'unu istadu de regiones autonomistas, be', totindunu su Partidu Sardu si mostrat de mala cara, non paret mancu issu, naran chi est de buzzurros e de proprietarios caritostos.

Bastas, che l'aģan picau sa fama, chi est una cosa mala, mirae mala, ca sa zente non cheret ischire ne ita nen proita, e credet prus a sas limbas malas chi no a sas bonas. Pro li torrare a pacu a pacu sos colores b'est cherfia s'alleanza elettorale cun su Pci, una cosa utile meda a ambas partes cas sos comunistas dae tando (1972) si presentaban prus animosos, nande chi fin democraticos e autonomistas abberu, no a sa moda sovietica, e a su Partidu Sardu l'an torrau sa fama popolare e de "sinistra", chene contare unu deputadu.

De custa alleanza su Partidu fit mesu cuntentu e mesu no pro sa timoria chi s'esseret bendende a su Pci, unu partidu chi podiat esser finas bonu ma cumandau dae zente furistera chi pacu cumprendiat su dolore de sa Sardigna.

In cussos annos, dae su Settanta e s'Ottanta, sos sardistas, torrados a unu grustiolu, ispartinaos e malos a cuncordare, an depiu patire meda e parare fronte a chentu ispinas, a milli dispiacheres, gherrende cada die pro no morrer e pro abbivare sas ideas mannas de ateros tempos cun ideas novas, predosas e punghidores, comente su narrer araganosu "semus separatistas", "Bivat sa Republica sarda" e cosas gai.

In cussos proprios annos intendiabamus sonos e boches chi no fin de domo nostra perņ nos assimizabana meda. Arribavan da Nłgoro, da Callari e dae Thąthari e pariana boches de sardistas prus zobanos, prus abiles, prus istudiaos de nois; nos criticaban e a bortas de nois si nde ridian, chene offesa, e a chie nos cossizabat “il diritto di autodeterminazione” e a chie de serrare su Partidu Sardu e de nde fąchere un'ąteru.

Cando sos sardistas cun su deputaeddu novu an buscau carchi soddu, issos puru an iscrittu, no est chi non appan iscrittu. In su 1973, pro nde narrer una an pubblicau "Sardinna libera", unu titulu provau carchi annu a innantis dae Antoninu Simon Mossa cun sos sardistas thatharesos. E unu tretu de cussu giornale (dic. '73), perņ in limba italiana, pacu prus o mancu nabat goi: Como est essinde a campu una cultura "sardista" nova e forte, prus tecnica, nanchi, e prus iscentifica, comente depet esser oje in die dņnnia cosa. Benevennios, e anco vincat custa cultura si est in gradu de sarvare sa Sardinna prima chi nche l'isperdan sas abbas de su mare. Totu su restu contat pacu e importat nudda...

“Perciņ - sichģat s'articulu - sia spazzato via anche il Partito sardo, e noi, fucilateci pure se la nostra morte gioverą alla Sardegna".

E nudda. Custu sardismu puru, nechiadosu e iscuncordau, fit pacu connotu; at fattu istudios utiles a bellos pro sa cultura de sos sardos, perņ in politica ora pro ora at dau pacu fruttu, a puntu chi in sas eleziones nazionales de su 1979 su Partidu Sardu - issu e no ątere s'est presentau a su populu - cun decheotto miza de votos e prus pacu, l'an dassau po mortu in su campu elettorale. Eppuru at pesau sa conca chene prąnghere e astringhende dentes at nau a sos giornales de aterudie: Semus galu decheottomiza 'e patriotos gherradores chi non zčdene mancu mortos.

In s'84 amus vintu chin su "ventu" sardista, ma da ube est naschiu cussu ventu non isco. Dae su nudda no est venniu, custu est lądinu, perņ fit de pacu dura e a sa fine nos at lassau prus pirastru chi non pira, ca s'abbrentu a una vorta paret chi facat male. Como nos diat toccare una virada de tempus a favore de sos sardos, ma sos sinzales no sun bonos: troppu, a parrer meu, semus ponende infattu de visiones ingannosas, de jocos e festicheddas chene capu.

Como est ora de irjunghere: a s'attera pesada ja torramus a su contu a puntoriu in manu.




Da Sardinna: ANNU I – N° 1 – Ghennalzu-Aprile 2002

http://img63.imageshack.us/img63/5010/fotoea0.jpg (http://imageshack.us)